पारिजात

*पारिजात*

रुख्मिणी आणि सत्यभामा आमच्या घरी येतात पण त्यांची पारिजातकाच्या फुलांवरून भांडणं होत नाही. आमचा पारिजातक घराबाहेरअसला तरी फुलं घरात पडतात. दिवस उजाडायला लागला की या दोघी येतात वेचायला ती पांढरी 'स्फटिकं'. स्फटिक म्हणजे अशीघन वस्तू, जिच्यामधे अणू-रेणूंची एक ठरावीक संरचना तिन्ही मितींमधे पुनरावृत्तीत होते. भगव्या आणि पांढऱ्या रंगात निसर्गाने अविष्कारकेला की 'शब्द' रुंजी घालू लागतात - कधी कवितेत तर कधी कथेत. कधी व्यक्त होतात तर कधी अव्यक्त राहतात. कधी नजरेलानजर देतात तर कधी नाकात दरवळतात. माझ्याशी तर ते बोलतात. पण हे सगळं अनुभवण्यासाठी दारात 'पारिजात' लावला(च) पाहिजे. अगदी कुंडीत लावा. अन नंतर त्याच्यातील ऋतुमानानुसार बदल पहा. निष्पर्ण झालेला पारिजात ते फुलांचा श्रुंगार केलेलापारिजात. ऋतुरंग आम्हीं 'रागरंग' - आमच्या घराचे नाव - येथे अनुभवत असतो. नित्याने आणि नियमाने. 

*फुलं वेचण्याचा निम्मिताने या दोघी येतात तेंव्हा माझी बाहेर पडायची वेळ असते. यांना बघितलं की मी थांबतो - ते नाट्य बघतो. पारिजातकाच्या फुलांवरून असलेली मनातली अढी अजूनही तशीच आहे. त्या वृत्ती आहेत. रुख्मिणी साधी आणि सरळ आहे. जमिनीवर पडलेल्या सड्यातुन ती फुलं वेचते. आपली पर्डी भरते. पण सत्यभामा .... वेगळी आहे. पारिजातकाचं फुल जेव्हा खाली पडतअसते तेंव्हा ती ते मोठ्या चपळाईने पर्डीत घेते. तिच्या पर्डीतली फुलं - कुणाचाही स्पर्श न होता देवांच्या चरणावर विलीन होतात. यामुळे सत्यभामा मला जरा 'शहाणी' वाटते. एक मात्र आहे, दोघी कितीही भांडल्या तरी स्वर्गातून येतात बरोबर आणि जातातही बरोबर. उरलेली फुलं उल्का वेचते आणि तिची पूजा संपन्न होते.*

खऱ्या अर्थाने ही फुलं 'क्षणभंगुर' आहे. पण मला त्याचं वाईट वाटत नाही. कारण ही फुलं चिरकाल टिकली तर रुख्मिणी आणिसत्यभामा दररोज येणार नाही. त्यामुळे आजची फुलं कोमेजली की मी उद्याच्या सकाळीची वाट पहातो. मला हेही माहित आहे कीभाद्रपद लवकर संपणार आहे. असो. या फुलांना कोरल जास्मीन, नाईट जास्मीन या नावांबरोबरच त्याच्या रात्री गळणाऱ्या पांढऱ्याशुभ्रफुलामुळे *'ट्री ऑफ सॉरो'* असेही नाव आहे. ही फुलं मला गंभीर वाटतात. चातुर्मासात लक्ष फुले वाहण्याचा संकल्प करणा-या माझ्याआईला आणि आजीला ही फुले प्रिय वाटतात. लहानपणी मी हजारो फुलं वेचली आहे आणि मोजली आहेत. फुलं वेंचतांना आणिमोजतांना केशरी रंग हाताला लागायचा. आजही त्या आठवणी आल्या की मन पुनश्च 'भरून' येते. रात्रीच्या काळोखात ह्या मोत्याच्याकळ्या उमलतात ... 

*‘आज अचानक असे जाहले
सांजही भासे मला सकाळ
प्राजक्ताच्या आसवंत सखि
सवें मौक्तिकें आणि प्रवाळ !’
कवी बा.भ.बोरकरांनी ह्या फुलांचे समर्पक वर्णन केले आहे. पण मला ही कविता अजिबात कळली नाही. कोणी समजावेल का मला ? काहीतरी अनवट लिहिलं आहे साध्या फुलांविषयी.*

अशी आहे आजची रम्य सकाळ. थोड्याच वेळात शेअर मार्केट सुरु होईल आणि 'रम्यता' संपेल.