भाची

 माझी पंचामृती भाची 

'मामा, मामीसाठी डबा कधी पाठवू हे सांगा' असा व्हॉटसअप वरचा उमाचा 'प्रतिसाद' वाचून मी लगेच उत्तर दिले 'सांगतो मी'. चारदिवसांपूर्वी जेंव्हा मी 'उल्काला बरे नाही' या आशयाचा ब्लॉग पाठवला त्यांस माझ्या भाचीकडून आलेला हा 'प्रतिसाद' होता. ही सादपंचामृती होती कारण पाच गोष्टी एकत्र आल्याशिवाय अशी 'प्रतिक्रिया' उमटत नाही. हे एक धाडसाचे काम असते - धाडस हा शब्दयाकरिता वापरतो कारण या 'स्वकेंद्रित' जगात माणूस आकंठ बुडालेला आहे आणि दुसऱ्याला 'डब्बा' देणं हे मानसिक आणि शाररिक'आव्हान' आहे. हा माझाही 'स्वानुभव' आहे - काळजी नसावी. आणि हो 'तुम्हीं सुद्धा लगेच स्वपरीक्षण वैगरे करू नका'. पण 'विचार' करा. 

कोणत्या आहे या पाच गोष्टी?

१ *रुग्णाविषयीची संवेदना* - 'उल्का आजारी आहे' हे कळल्यावर 'तिला मी मदत केलीच पाहिजे' असं आत्यंतिक पोटतिडकीने वाटलेतरच मदतीचा 'निर्धारी,दृढनिश्चयी, निग्रही' उद्गार बाहेर पडतो. मी डब्बा पाठवणारंच, केव्हां ते सांगा - असं उमा म्हणत होती. 

२ *सहवेदना* - 'मामी मला तुझ्या भावना समजत आहे कारण कधी काळी मी सुद्धा आजारी होते' असच उमा सांगत असावी. आम्हांलाडब्बा देऊन उमा कृतीतून आमच्या पर्यंत पोहचू पाहत होती. म्हणजे 'एम्पथी'! सहवेदना, सहभाव, सहअनुभूती, तद्अनुभूती. 

३ *सक्षम* - उमा स्वतः सक्षम आहे. डब्बा करण्यापासून ते डब्बा पोहचवण्यापर्यंत ती कोणावरही अवलंबून नाही. सर्व 'अधिकार प्राप्त' असलेली ही माझी भाची खूप व्यस्त असते ... पण तिची इच्छाशक्ती दांडगी आहे. 

४ *स्वानंद* - 'दुसऱ्याला मदत करून मला आनंद मिळणार आहे हा स्वानुभव' उमाने घेतला असावा. मग 'स्वानंदासाठी माणूस काहीहीकरतो' असं दिसतं. तिनंच मेनू ठरवला - खूप काही फालतू चर्चा न करता - कारण 'मामीला नेमकं' काय हवं आहे हे तिला माहित आहे. 

५ *तत्काळ* - मदत करतांना ती तत्काळ, विनाविलंब केली पाहिजे याचं भान उमाला आहे. डबा 'आज' हवा आहे, 'उद्या' नाही - हे उमालासमजलं आहे. उद्या मामी 'उभी' राहिल्यावर करेलच ती तिचा डब्बा. आज ती 'आडवी' हे मी समजून घेतलं पाहिजे. झटकन काहीतरीकेलंच पाहिजे असं वाटणं महत्वाचं. उशिरा केलेल्या मदतीला काही 'अर्थ' नाही. 

ह्या पाचही गोष्टी उमाच्या 'डोक्यात' असल्याने उमाने तत्काळ लिहिलं आणि मीही सकारात्मक उत्तर पाठवलं. उल्काला मी 'हो सांगू किनाही सांगू' असं विचारलं नाही - कारण मलाही जेवणात 'विविधता' हवी होती. 

काल तिला सांगितले 'बुधवारी' डब्बा पाठव आणि आज बरोबर बारा वाजता डब्बा आला. डब्बा 'सायसंगीत' आहे. अति विविधता त्यातठासून भरली आहे. मी मला आवडल्या प्रमाणे पहिले पाच पदार्थ सांगतो. कारण हे सांगितल्या शिवाय तुम्हांला आमच्या 'डब्याची' चवकळणार नाही. 

१ मेथीची भाजी - किंचित कडवटपणा कायम ठेवण्यात यशस्वी झालेली उमाची भाजी लसणाचा स्वाद आणि वास मेंदूला आनंद देतहोती. उल्काने मला सांगितलं - सगळी खाऊ नको. मला संध्याकाळी हवी आहे ?!

२ अळिवाचे थंडीचे लाडू - कदाचित 'मुखशुद्धीला' पाठवले असतील. पण मी ते 'सुरवातीला' खाल्ले. 

३ बोन्ड - सुशिक्षित लोक या प्रकाराला 'भजी' म्हणतात. पण भजी आणि बोन्ड हे वेगळे. मला माझी वणीची काकू आठवली. 

४ दलिया - गुळाचा दलिया मला 'मधुमेह' असूनही खाल्ला. भन्नाट झाला होता. 

५ फ्लॉवरची भाजी - अहाहा ....

पोळ्या, भाकरी, वरण, भात वैगरे अप्रतिम. 

एकंदरीत 'मज्जा' आली आम्हांला. उमालाही आली असेल. उमा तुला मामा आशीर्वाद देतो. *आपण दुसर्‍याचें अन्न खाल्लें असतां त्याससुख चिंतावें. ‘ अन्नदातेचि दिसती सर्व । कवणा म्हणावें सुखी भव । ’ - असं म्हणतात.*

तू खूप सुखी हो. आनंदी तर आहेच.